Sancak'tan bir portre Hamit Gündoğdu "alinti"

 



Sancak'tan bir portre
Hamit Gündoğdu

Adi: Hamit
Soy Adı: Gündoğdu
Baba Adi: Ahmet
Ana Adı: Seyran
Dogum yeri: Soğ (Arıcılar)
Doğum tarihi: 1924
Ölüm tarihi: 1975



Lakabı: Hemîd'ê Ehmed'ê Feqî.

Hamit Gündoğdu'nun kısa yaşam hikayesine geçmeden önce, ''Feq'i'' ismine biraz değinmek istiyorum.

Feqî'nin soyundan olanlar günümüzde yirmi hane civarındadirlar. Feqî, sadece lakap ismiyle anılmiştir. Dolaysiyla torunları Feqî'in gerçek ismini bilmemektedirler.

Feqî, Çabakçur yerlilerinden Süweydi beylerinin Genç kolundandir. 1600 lü yıların başlarında çabakçur emiri İsfahan beyin torunları Merkezi Lek olmak üzere sancağın tamamını denetimlerine aldıktan sonra, 1700 lü yılarda Genç kolundaki akrabalarından bir kaç aile'yi getirip Şoğ köyüne yerleştirmişlerdir. Şoğ köyüne yerleştirilen ailelerin Hançuk beyi ikinci Fahreddin'in torunları oldukları rivayet olunur. Genç ilçesinden geldiklerinden dolayi halk bu aileye ''Gencan'' lakabı vermişlerdir. Dolaysiyla günümüzde Malê Gêncan olarak bilinmektedirler. Feqi ailesi de gencanlara yakın olup Lek-ağalarıyla akrabadirlar.


Feqî'in gerçek ismi Mikail'dir. Mikail (Feqî) 1850 li yıllarda Şoğ köyünde dünyaya gelir. Annesinin ismi Elif'dir. Elif aslen Dersim Nazmiye ilçesine bağlı Seter köyündendir. Mikail ''Feqi'' dünyaya geldikten kısa bir süre sonra babası vefat eder. Elif, Şoğ köyündeki akrabaların yanında kalmaktan ise, Seter köyündeki baba evini tercih eder. Oğlu Mikail'i de yanına alarak Seter köyüne yerleşir.

Mikail'in çocukluk yıları seter köyünde geçer. Mihail okul çağına geldiğinde, Annesi mikail'i Medrese eğitimine gönderir. Medresede dini eğitim görenler kürtçede ''Feqi'' deniliyor. Dolaysiyla halk Mikail'e ''Feq'i'' diye hitap etmiş. Annesinin yanında büyüdüğü için ''Feqî'yê Elê'' lakabi almiştir. Günümüzde halen ''Mala Feqî'ê Elê'' olarak tanıniyorlar.

Mikail (Feqî) yetişkin yaşa gelince, Seter köyünde elde etiği mallarını satar, babasından kalan arazilere sahip çıkmak üzere tekrar Şoğ köyüne yerleşir ve evlenir. Evliliğinde Arif ve Ahmet isminde iki erkek çocuğu olur. Feqî, her iki çocuğunu kendisi gibi din'i medreselerde eğitir. Feqî 1900 lü yılların başlarında Şoğ köyünde vefat eder.

Ehmedê Feqî, beşi kız üçü erkek sekiz çocuğundan bir olan Hamit Gündoğdu 1924 yılında Sancak Şoğ köyünde dünyaya gelir. Çocukluğu şoğda geçer. Ticarete meraklı ve yatkınlığından dolayi çok genç yaşta parakende hayvan alış verişi ile ticarete başlar. Atılgan, becerikli, ticarette cesaretli olan Hamit, Çabakçur merkezde ikamet eden akrabaları olan Mıtoli ailesinin teşvikiyle devlet işleri ihalelerine girişir ve Osmanli ordusundan kalma Suvari birlikler için Hayvan yem'i ihaleleri alır. Özelikle Sancak ovasındaki bütün çayırlıkları icar'la veya hazır biçilmiş ot ve saman satın alıp Askeriyeye devr eder. Almiş olduğu askeri ihalalerle kısa süre içinde büyük sermaye elde eder.

1936 yılında Çabakçur, ''Çevlk'' Bingöl ismiyle il olunca, Hoşkar köyü de Sancak ismiyle Nahiye statüsü alıp Kıği'den ayrılıp bingöl merkeze bağlanır. Bu yıllarda Feqi ailesi Şoğ köyündeki topraklarını satarak Sancak merkezde arazı satın alıp yerleşirler.
Hamit Gündoğdu ise elde ettiği sermaye ile 1939-40 yılında Çabakçur merkezde açtığı bakkal dükkani ile ticarete devam eder. Kısa zamanda işlerini geliştirir. Kara lastik, naylon ayakkabıları, ev malzemeleri, idare lambası, gaz lambası ve şişeleri satarak ticaretine devam eder. Işlerini genişletip ilerletmeye çalışırken askerlik dönemi gelir, askere gider.

Askerliğini bitirip döndüğünde ticari yeniliklerini sürdürüp işini geliştirir. 1949 – 50 li yılarda aşağı çarşıda M. Zeki Mütevellizade'ye ait oto yedek parça dükkanı devr alır ve kendi Dükkânını şimdiki marketler haline getirerek çalıştırmaya devam eder. Bu yıllarda Mıtolî ailesinden Mehmet Aydoğdu'nun kızı Lütfiye hanımla evlenir (Tüfekçi Lütfü'nün kız kardeşi). Bu evlilikte iki kız üç erkek beş çocuğu olur.

1954 – 56 yılları arasında yukarı çarşiya, şehir merkezine taşınır. Şimdiki Vakıflar bankasının olduğu yeri arsa halindeyken satın alır. O döneme göre lüks sayılan iki katlı bir bina yapar.
Prelli lastiklerinin Bingöl bayiliğini alır. Yaptığı binanın alt katlarını dükân ve ön kısmını benzin istasyonu olarak düzenler.

Ticarete sürekli yükselir ancak siyaset alanında 1966 yılında bingöl bağımsız belediye başkanı aydaylığı dışında, Hamit Gündoğdu siyaset arenasında bulunmaz. Temiz ve modern giyimiyle çağın yeniliklerini sergileyen bir görünüme sahiptir. Fötr şapkası kravatlı giyimini ölünceye kadar devam etmiştir. Çağdaş ve yeniliğe açık bir kişiliği vardı.
Güllü, Têlî, Makbule, (….), (….) isminde Beşi kız. Aziz, Ali, Hamit. Üç erkek sekiz kardeştirler.

Hamit Gündoğdu siyasi anlamda bölgeye katkısı olmamişsa da, Bingölün şehirleşmesinde ticari anlamda yenilikler yapan, çeşitli bölge bayiliklerini ilimize getiren ve Bingölde benzin istasyonu açan ilk kişilerdendir.

Güçlü bir öngörüye sahip idi. Şehirin düzağaç mevkiine taşınacağını ta 1960li yıllarda tahminde bulunmuştu. Dolaysiyla Düzağaç mevkiinde aldığı arsa üzerinde 1970 li yılında iki katlı bina yaparak önünde açtığı petrol ofisi halen devam etmekte ve oğulları tarafında işletmektedir.

Bingöl'ün gelişmesinde önemli katkıları olan Hamit Gündoğdu, 1975 yılında geçirdiği bir hastalık sonucu genç yaşta (50) hayatta veda eder. Merzarı düzağaç asri mezarlığındadir.

Saygılarımla.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

@templatesyard