- Yıl 1989 /Ekim ayının 8'i sıcak adetta bir yaz günüydü.
- O gece stres ve sıkıntıdan hiç uyuyamamıştım.
- Çolig semalarında uçuşan bir kaç Helikopter'in gürültüsünden dolayı,
- Çolig'in üzerine o gün kara bulutlar çökmüştü adetta
- Kürd cografyasında bir kaç helikopterin uçuşu,hayra alamet değildi,
- Çünkü annemden biliyorum !
- Bu zararlı melaneten oldum olası hep nefret ederim.
- Her ses çıkardığında annem'den hatırlıyorum, hemen balkona kendini
attı verirdi.
- Usulce bu melanetin havadan hangi yöne uçtuğunu usülce süzer ,
- Ve tevekkül içinde de saatlerce dua ederdi.
- Aslında onun duası kardeşi ve oğluyla aynı kaderi paylaşan tüm Kürd
gerillasınaydı.
VAHDETTÎN KITAY
*************
- Şehire sabah erkenden Düzağaçtaki evimden sabırsızlıkla çıkmıştım.
- Çarşıda bir sesizlik Çolig halkı adetta yastaydı.
- Hastane morgun filinta gibi iki gencin cesetleri panzerlere bağlanıp, ve teşir
edilerek getirildiği haberini aldım.
- Çolig bu gençlerin cesetleriyle çalkalanıyordu.
- Hastahane'nin önünde mahşeri bir gündü.
- Devlet erkanı zafer çığlıklarıyla hastahaneyi adetta kuşatmıştı.
- Diyarbekirden gelen Olağanüstü Hal valisi Hayri Kozakçıoğlu şehid edilen
o dönemdeki adıyla, Bingöl-Diyarbekir eyaleti komutanı Vahdettin KITAY'ı
(VELÎ) teşhis etmek için morga gelmişti.
- Vahdettin'in şehadetine inanmak ve görmek istediği herhalinden belliydi.
***************
- Evet.... anlatılanlar gelen haberler ,bilinçli olarak cesetlerin teşir edilmesi
Vahdettin'in şehadettine delalet ediyordu.
- Devletin bilinçli bu seranomisi Çolig halkına gözdağı ve korku vermekti,
- Çolig halkı'da devlet erkanına inat hastahane etrafında yigit ve
kahramanlarına sahip çıkmak için, bakın bizde burdayız,mesajını veriyordu.
- Çolig o gün evlatları ,Vahdettin Kıtay ve Abdullah Bucuka için görkemli bir
cenaze töreni düzenledi.
- Vahdettin cenaze konvoyu belki 10 km'lik bir kuyruk oluşturmuştu.
- Düzağaçtan tutun, ta.... köyü Derenazik yol güzergahı tarfiğe kapatılmıştı.
- Kim yoktu ki o gün Vahdettin'in cenaze töreninde, her aşireten,her sınıftan,
her inançtan insanalar o gün bir araya getirmişti.
****************
- Vahdettin le beraber şehid düşen Abdullah Bucuka "NECMÎ", hem
arkadaşım,hemde komşumdu.
- 1980 yılının sıcak bir yaz günü, Çolig'de Atatürk Îlkokulunun hemen yanında,
o dönem ülkücü/faşist düşüncelere sahip Çoligli , halkına düşman zavallı bir
piyona,silahlı saldırıdan dolayı yakalanmış , uzun süre hüküm giymişti.
- PKK nin zindan çıkışlı bir direnişçisiydi. Cezaevinde çıktıktan sonra'da
gerillaya katılıp, komutan Vahdettinle beraber şehid düşmüştü.
- Abdullah atletik olduğu kadar yürekli biriydi.
- Dedeleri Şeyh Şerif Efendi'yi hareket bastırıldıktan sonra köyleri METAN'da
korumaya alan, bir ailenin torunuydu.
- Abdullah nereden bilsinki ! ihanetçi ve muhbirler nasılki ! Şeyh Şerif'i tuzağa
düşürdükleri gibi,kendisinide aynı tuzağa düşürürler.
******************
VAHDETTÎN ÜZERÎNE SÖYLENEN " Vahdet bıra" DEYÎR VE STRAN'IN HÎKAYESÎ
- Vahdettin üzerine söylenen o deyiri'in bestecisi yine onun yakın arkadaşı ve
yakın köyünden olan Yeniköy (Çılkani) li OZAN ALÎ (Kaya,KASIMOĞLU)
dur.
- Ozan Ali ile görüşmemde Vahdettin şehadetinden bir yıl sonraydı, 1990 yılında
Almanya/Hamburga gitmiştim.
- Vahdettinin ağabeyi merhum Hakkı abide Hamburg'da kalıyordu.
- O dönemde Almanya'da hareket içinde aktif kültür sanat faaliyetleri yürüten
OZAN SEYÎTXAN birgün yanıma geldi.
- Benim Kırdki/zazaki kültür,sanat ve müzike olan ilgimi biliyordu.
- Ozan Seyitxan bana dediki ! Heval Ali , Vahdettin arkadaşın (VELÎ) anısına
Kırdki bir beste yazacaksın.
- Ben kırdki bilmediğim için ,bunu sen yazacaksın dedi !
- Seyitxan sadece bir cümle yazmış, o sözde "Vahdet vicyo seri kuno" türkçesi
Vahdet dağın doruklarına çıkmış,
- Seyitxan elimede kağıdı tutuşturdu.
- Onun yazdığı ilk cümleyi baş cümle yaparak bestemi tamamladım.
- Vahdettin üzerine söylenen o besteyi aşağıya aktarıyorum.
HEYWAH BIRA , WAHDET BIRA
Wahdet vicyo seri kuno,
Kot verniye gerilluno,
Semedi xelase Kurdistuno,
Heywah bıra Wahdet bıra,
***************
Va şehid kot ma va qey zura
Gazi koto miun dowuno,
Çolig verdiya timyura
cenaze tud koti sıra,
*****************
Xeber şiya dışmenuno
Şow diyawa kot siperuno
Bebexti kerde Cumiyerduno (Egiduno)
Heywax bıra Wehdet bıra
*************
Şefeq diya, vicyawa tici
Way eşnawut vun biya gecı,
Xayinu xap kerd tu eya röci,
Heywax bıra Vahdet bıra,
- Ozan Ali devamla, Almanyada bu bestem çok yankı yapmıştı.
- 1990 yılıydı, Hamburg'da yılbaşında düzenlenen bir kutlamaydı.
- Vahdet üzerine bu bestemi istek üzerine o gece üç defa hem çaldım,hemde
yorumladım.
- Vahdettin ağabeyi Hakkı abi o akşam bu bestemi hem dinledi,hem ağladı.
VAHDETTÎN AÎLESI VE ÇOCUKLUĞU ÜZERÎNE DERLEDÎĞÎM BÎLGÎLER ?
- Vahdettin ailesi köken olarak Az aşiretinin "Valerek" köyündendir.
- Dedesi Mahmut Osmanlı-Rus savaşına katılıp,bir daha geri dönmemiş, şehid
edilmiştir.
- Eşi , GULE DERUN dul kalmış, Said,Arif (Vahdetin babası) ve Maruf
isminde üç cocuğu vardır.
- Valerek köyü o dönem arazisi ve coğrafyası ile çok yetersiz olduğu
için, GULE DERUN geçim sıkıntısı çekmemek için babasından kalan arazi olan
Derenazik köyüne çocuklarıyla ilk yerleşen aile olur.
- Derenazik o dönemde köy degil,çok verimli bir meradır.
- GULE DERUN'u biraz anlatmak istiyorum.
- GULE aslen ÇOMERIK "Canmerik" aşiretine mensuptur.
- Babası bu aşiretin ileri gelenlerinden olduğu için vefatından sonra evin tek
çocuğu olduğu için tüm arazi ve mal varlığı kendisine kalır.
- GULE o dönemin varlıklı bir ailesidir.
- ÇOMERIK aşireti hakkında GULE DERUN'un torunlarından edindiğim
bilgilerde Osmanlılar döneminde çok asi bir toplulukmuş.
- Kendi aralarında çıkan kavgalardan dolayı ,birbirinden epey insanlar
öldürmüş , bu düşmanlıklar sonucu aşiret tesbih taneleri gibi dört bir tarafa
dağılmışlar.
- Günümüzde ÇOMERIK kökenli aileler ağırlıklı olarak Gökçeli
(TAL-WARE= Acılı- yayla) başta olmak üzere Ağaçeli köyü,Solxan ilçesinin
Şimsirpınar (Gêlebe), Dilektepe (Serbon) köylerinde yerleşiktirler.
- GULE DERUN Çoligdeki hemşerilerim yakinen tanıdığı merhum Zeki Hülakü
,halk arasında Zeki Malla Memiş ile yakın akrabadır.
- GULE DERUN ile Malla Memiş amcazade cocuklarıdır.
- GULE DERUN'un çocukları köyü oluşturuken dışardan gelen göçebe ve
mecburi gelen ailelere yer tahsisi yaparak yardımcı olurlar.
- Örneğin 1925 hareketinde Guewdere mıntıkasında Xeylan köyünü devlet
yakınca birkaç aile kendi ülkesinde muhacir olur.
- Bu ailelerden bir kaçıda DERON köyüne geliyor.
- Vahdetin babası Arif ağa ve kardeşleri bu ailelere yardımcı oluyorlar.
- Yine göçebe Beritan aşiretinden bazı aileler yerleşik düzene geçmek için köye
gelirler.
- Aynı yardımı bu ailelere'de yapıyorlar.
- GULE DERUN'un,günümüzdeki Îbrahim,Xarabe köyleri başta olmak
üzere,Çılkani ovası,Dik köyü hemen hemen tüm arazileri GULE'nin babasının
tasarrufundaymış.
- Ailenin ziliyetinde olan bu arazi yıllar sonra devlet kadastro götürerek dogal
afetlerden dolayı göç etmek zorunda olan köylere burada bu arazileri tahsis
etmistir.
- Günümüzde Yeniköy diğer adıyla "Çılkani" Guewdere mıntıkasından birkaç
köyün doğal afetlerden dolayı 1965'li yıllarda göç eden ailelerden
oluşmaktadır.
- Dik köyüde yine Zıkte bölgesinde göç aden ailelerden oluşmaktadır.
- Kısaca verimli Çılkani ovası tarih boyunca ÇOMERIK aşiretine ait bir
araziymiş.
****************
-Vahdettin 1959 yılında DERUN ,Derenazik türkçeleştirilmiş ismiyle ÎNCESU
köyünde dünya'ya gelmiştir.
- Babası Arif Ağa , Vahdettin daha çocuk yaştayken vefat eder.
- Ağabeyi Hakkı babasından kısa süre sonra evlenir.
- Vahdettin anneside o dönemde köyde Hacı Yusuf'la evlenir.
- Babasız ve annesiz yetim kalan Vahdettin büyümesinde Hakkı abisi ve eşi bir
anne ve baba şefkatile Vahdeti büyütürler.
- Vahdetin köyünde okul olmadığı için komşu YENIKÖY'de açılan ilkokula
10 yaşındayken kaydı yaptırılır.
- Vahdettin çok zeki olduğu, ilkokulun 1,2 ve 3 sınıflarını ilk yılda birleştirerek
bitirir.
- 4,5 sınıflarıda normal devam ederek anlaşılan 3 yılda okulu bitirir.
- Ortaokuluda Yeniköyde yeni açıldığı ilk yılında başlar.
- Ortaokulu zamanında bitirerek devlet yatılı okul sınavlarına girerek başarılı
bir puanla sıralamaya girer.
- O dönemde YENIKÖY'de Dersim Öğretmen okulunu kazananlar içinde
Vahdettin KITAY,Selhattin Karakuş,Selim Çürükkaya,Ekrem Yıldırım ve
Mustafa Karakaya'da vardır.
VAHDETTÎN KITAY'IN DERSÎM ÖGRETMEN OKULU, ALMANYA'YA ÇIKIŞI VE PKK HAREKETÎNE KATILIŞI,
- Vahdettin 1976 yılında Dersim Öğretmen okuluna kaydını yaptırır.
- Okul arkadaşları içinde Cuma Tak,Seyfeddin Zuğurlu,Mehmet Sevgat,Selim
Çürükkaya,Ferhan Güllü başta olmak üzere onlarca isim sayabiliriz.
- Vahdettin işte PKK'nin bu çekirdek kadrosunun ,dağlarda zindanda direniş
gösteren ekibi içinde yerini alır.
- PKK 1978 Kasım'da partileşme kararı aldığında, Vahdettin o dönemlerde bu
arkadaşlarıyla tartıştığı en önemli konu, " Partiye en doğru nasıl bir katılım
yapacagız? Daha ileri bir çalısmayı nasıl geliştireceğiz ? soruları üzerine
yoğunlaşır.
- Köy ve şehir komiteleri kurma zorunluluğunu somutlaştırırlar.
- Vahdettin kurulan bu komitelerin hem köy ve hem şehir görevlerinde aktif
yer alır.
- Ailesini varlıklı olmasından kaynaklı yakın çevresinden kendisine şu eleştiri
yöneltilir.
- Vahdet, Ailesine ve akrabasına değer vermiyor herşeyini Kurdistana feda
etmekle suçlanıyordu.
- Köyde topraksız ailelere kendi arazisindeki otları karşılıksız biçmesine imkan
sunmuştu.
- Tabi ailenin o dönemde iki traktör başta olmak üzere yolcu taşıma dolmuşuda
fakir köylülerin emrindeydi.
**************
- 1979 yılının sonlarına doğru bir sorunu çözmek için mecburen Almanya'ya
gider.
- Asıl amacı sorunu çözüp,tekrar ülkeye dönüş yapmaktır.
- Almanya'ya gittiğinde Hamburg,Bremen ve Oldenburg'da geniş bir Kürd
kitlesyile karşılaşır.
- Vahdet, o dönemde Almanya'da kitle faaliyetlerini yürütmeye başlar.
- Kitle faaliyetleri içinde önemli arkadaşlarından biride Züvyerli şehid Zaza
Hasan "Ömer Akkaya"dır.
- Almanya'da 1984/Nisan ayında düzenlenen Hannover-Bonn uzun yürüyüşünün
tertip komitesi içinde yer alır.
- 1984-85 yıllarında da Frankfurt Bölge sorumluluğunuda yapar.
- Vahdet Almanya/Oldenburg kentinde ağabeyinin işlettiği restoranta alkolü
yasaklar.
- Îşyerinin üstünde bulunan 17 adet odayı parası olmayan Kürd gençlerinin
yerleşmesine bedava olarak tahsis eder.
- Ağabeyi Hakkı kardeşinin bu davranışından çok rahatsız olur.
- Ve derki ! kardeşim köydeki arazimizi,motorlarımızı ve dolmuşu bedava
olarak partinin emrinde kullandın.
- Artık masraflarını karşılayamaz olduğum için senin yüzünden sattım.
- Şimdi de gelip Almanya'da yine yakamı bırakmıyorsun.
- Gelip işyerimde para kazandığım alkolü yasakladın.
- Îşyerimin üstündeki beni tasarrufumda olan küçük odaları kendime kira'ya
veriyordum.
- Onuda bırakmadın beni iflasa götürdün,der.
- Vahdetin, Hakkı abisine dönerek şunu söyler herşeyi biliyorum.
- Tüm bu yardımları yaptığım insanlar bunu bilki ! senden aldıklarımı
onlara verdim. Senin durumun onlardan iyi olduğunu da biliyorum.
- Senin bu zararlarını benim köyde payıma düşen geniş bir arazi vardır.
- Bende feragat edip,payıma düşeni sana veriyorum,der.
- Vahdettin bu tavır ve davranışlarından dolayı Oldenburgdaki özellikle Ezidi
Kürdlerin çok dikkatini çeker.
- Yıllar geçsede ,Vahdettin bu yaptıkları Ezidi Kürdler üzerine derin izler
bırakır.
- Bugün bile onu tanıyan Ezidi Kürdler evlerinde Vahdettin fotoğrafını hala
asıyorlar.
*****************
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder